Giáo Dục Sớm: Hiểu Để Giúp Con Phát Triển Toàn Diện

Giáo dục sớm cho trẻ là gì?

Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc UNESCO, giáo dục sớm được định nghĩa là các chiến lược đào tạo kỹ năng, kiến thức dành cho trẻ em trong giai đoạn 0 - 8 tuổi. Não bộ trẻ trong độ tuổi này có tiềm năng vô hạn, nếu được kích thích đúng cách có thể giúp trẻ phát triển toàn diện từ thể chất tới tinh thần, từ đó tạo nền tảng tốt nhất để trẻ trưởng thành, tự lập trong tương lai.

Có nên giáo dục sớm cho trẻ hay không?

Nhiều người cho rằng, giáo dục sớm cho trẻ là chưa thực sự cần thiết bởi trẻ còn quá nhỏ, khả năng thu nhận kiến thức chưa cao. Đây là quan điểm sai lầm và có thể gây ảnh hưởng tới thời điểm vàng để kích hoạt não bộ. 

Theo kết quả của nhiều nghiên cứu về não bộ của trẻ nhỏ, khi được giáo dục sớm đúng cách sẽ giúp não bộ phát triển tối đa, đồng thời mang lại rất nhiều lợi ích, cụ thể: 

• Mở rộng hai nửa bán cầu, giúp não bộ trẻ linh hoạt hơn, nâng cao khả năng tư duy và phát triển trí tưởng tượng.

• Rèn luyện thể chất khoẻ mạnh thông qua việc làm quen với các trò chơi tập thể, hoạt động ngoài trời,.... Đồng thời hình thành thói quen tích cực, nâng cao năng lực giao tiếp, làm việc nhóm của trẻ.

• Kích thích đam mê và khai phá tiềm năng với âm nhạc, hội hoạ, mỹ thuật,... ở trẻ, khám phá thế giới xung quanh.

• Áp dụng các phương pháp giáo dục sớm cho trẻ còn là nền tảng giúp trẻ hình thành các phẩm chất đạo đức tốt như: dũng cảm, tự tin, bao dung, quan tâm người khác, yêu động vật, tôn trọng bản thân và mọi người xung quanh.

• Trong hành trình giáo dục sớm cho con, ba mẹ sẽ là người bạn đồng hành thấu hiểu, cùng con khôn lớn từng ngày. Nhờ đó hình thành sợi dây liên kết khăng khít, gắn bó tình cảm giữa các thành viên trong gia đình.

Có thể thấy, giáo dục sớm mang lại nhiều lợi ích, đây là chiến lược được các chuyên gia trên thế giới khuyến khích phụ huynh thực hiện càng sớm càng tốt, thậm chí ngay từ lúc trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng, phụ huynh có thể gặp phải một số khó khăn như: 

• Tốn chi phí: Tất nhiên, việc giáo dục một cách bài bản từ khi trẻ mới lọt lòng sẽ tiêu tốn chi phí hơn các cách giáo dục truyền thống. Để giáo dục sớm cho bé hiệu quả, ba mẹ cần một khoản tiền đầu tư mua đồ chơi giáo dục, dụng cụ kích thích trí tuệ, cách hoạt động bổ ích bên ngoài,...

• Tốn thời gian: Trong xã hội hiện đại, rất nhiều bậc phụ huynh bận bịu công việc đến mức không thể dành quá nhiều thời gian ở cùng con. Trong khi đó, giáo dục sớm yêu cầu sự đầu tư nghiêm túc về thời gian của ba mẹ để chỉ dạy và gần gũi với trẻ.

• Đòi hỏi sự kiên nhẫn, yêu thương: Con cái là tấm gương của ba mẹ, việc dạy con cần rất nhiều tình thương và sự bao dung để hình và và duy trì các thói quen, phẩm chất tốt đẹp cho trẻ. Vậy nên, nếu bạn là người thiếu kiên nhẫn, hay nổi nóng hoặc có nhiều thói quen xấu thì rất khó thực hiện giáo dục sớm.

• Có quá nhiều phương pháp giáo dục sớm: Điều này là khó tránh khỏi, vì vậy ba mẹ cần tìm hiểu kỹ thông tin và chuẩn bị một lượng kiến thức nhất định để lựa chọn phương pháp đúng đắn, phù hợp nhất với bé nhà mình.

9 phương pháp giáo dục sớm nổi tiếng trên thế giới

Hiện tại, trên thế giới có rất nhiều phương pháp giáo dục dành riêng cho trẻ từ 0 - 8 tuổi. Trong đó, ba mẹ có thể tham khảo 9 phương pháp đã được đánh giá hiệu quả và tối ưu nhất từ nhiều chuyên gia giáo dục dưới đây.

Phương pháp Glenn Doman

Đây là phương pháp được Giáo sư Glenn Doman sáng lập, một trong những nhà tiên phong người Brazil được vinh danh vì những cống hiến dành cho trẻ em trên toàn cầu. Được dành nhiều năm nghiên cứu và phát triển, phương pháp Glenn Doman hiện nay được ứng dụng rộng rãi trên khắp thế giới. Điểm nổi bật của phương pháp này là kích thích khả năng ghi nhớ, tư duy và phân tích ở trẻ thông qua các hình ảnh học liệu dot card, flashcard,... Vì được thực hiện một cách tự nhiên, không khô khan, ép buộc nên trẻ sẽ không cảm thấy áp lực và mệt mỏi.

>> Tham khảo thêm: Review A-Z về phương pháp Glenn Doman cho mẹ Việt

Phương pháp Glenn Doman tập trung kích thích khả năng ghi nhớ ở trẻ

Phương pháp Highscope 

Phương pháp giáo dục sớm Highscope được 3 tổ chức lớn và uy tín nhất trong lĩnh vực giáo dục trên thế giới công nhận sự hiệu quả. Đây cũng là một trong số ít các phương pháp được nhiều quốc gia châu Âu chính thức áp dụng. Mục đích chính của phương pháp Highscope là khơi gợi đam mê học hỏi, khám phá và kích thích tinh thần chủ động, tò mò ở trẻ. Theo báo cáo thống kê, khoảng 70% trẻ được giáo dục từ sớm theo phương pháp Highscope đạt chỉ số IQ 90+ khi mới 5 tuổi.

Phương pháp Shichida

Được nhà nghiên cứu Makoto Shichida giới thiệu từ những năm 60 của thế kỷ 20, phương pháp giáo dục sớm Shichida hiện nay không chỉ được nhiều gia đình Nhật Bản áp dụng mà còn được phổ biến rộng rãi tại hơn 14 quốc gia. Phương pháp này chú trọng phát triển các khía cạnh sau của trẻ: trí não, tinh thần, thể chất và sinh dưỡng.

Phương pháp Reggio Emilia 

Được đặt theo tên của một thành phố tại Ý, phương pháp Reggio Emilia tập trung giáo dục cho trẻ từ 0 - 8 tuổi. Điểm nổi bật của phương pháp này là tạo cho trẻ một môi trường học tập mở, đặt trẻ ở vị trí trung tâm và khuyến khích các bé thể hiện sự sáng tạo, nói lên suy nghĩ của riêng mình về từng vấn đề, đồng thời tranh luận với ba mẹ hoặc thầy cô về vấn đề đó.

Phương pháp giáo dục trẻ của Mỹ

Khác với Việt Nam, trẻ em ở Mỹ không được bao bọc quá mức mà ngay từ nhỏ đã phải học cách tự lập. Các bé thường được rèn thói quen tự giác ăn cơm, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân,... Thậm chí, các ông bố bà mẹ Mỹ còn khuyến khích con kiếm tiền bằng cách làm việc nhà, giúp đỡ ba mẹ, hàng xóm,... Sau thời gian dài, trẻ sẽ xây dựng được tính chủ động, sự sáng tạo và trí thông minh, năng lực giải quyết vấn đề.

Trẻ được rèn luyện tính tự giác từ khi còn nhỏ

Phương pháp giáo dục trẻ của Mexico

Mexico là quốc gia đang từng bước chú trọng và việc giáo dục sớm cho trẻ ngay từ khi lọt lòng. Các gia đình tại Mexico dần chấp nhận cá tính của con và từ đó giáo dục một cách đúng đắn, không gò bó, ép buộc. Trẻ thường được ba mẹ dạy rằng mỗi người là một cá thể riêng biệt, không nên áp dụng tiêu chuẩn chung của người này để áp đặt lên người kia. Từ đó, trẻ học được cách cảm thông và yêu thương với mọi người xung quanh, đồng thời kích thích trí tò mò đối với thế giới đầy sự khác biệt.

Phương pháp Montessori

Phương pháp giáo dục sớm này được đặt theo tên của người sáng lập - bà Maria Montessori, một chuyên gia về giáo dục, triết học và nhân văn học người Ý. Theo bà Montessori, phương pháp này tập trung vào việc xây dựng một môi trường học tập chuyên nghiệp nhưng thân thiện và hấp dẫn với trẻ nhỏ. Qua đó, các tiềm năng và nhân cách của trẻ được bộ lộ rõ nét và được bồi dưỡng một cách hiệu quả.

>> Tham khảo thêm: Cẩm nang nuôi con theo phương pháp Montessori

Phương pháp giáo dục trẻ của người Do Thái

Do Thái vốn nổi tiếng là dân tộc thông minh nhất thế giới, với tỷ lệ 40% người đạt giải Nobel. Ngoại trừ yếu tố gen di truyền, người Do Thái cũng có cách dạy con từ sớm rất độc đáo để kích thích tư duy của trẻ. Ba mẹ Do Thái luôn tuân thủ 3 quy tắc sau trong quá trình nuôi dạy con: không thỏa mãn trước, không thỏa mãn tức thời, và không thỏa mãn quá mức. Đồng thời, người Do Thái cũng được giáo dục các sinh tồn cơ bản từ nhỏ, nhằm rèn luyện tính chủ động và tự tin.

Ba mẹ Do Thái có những bí kíp nuôi dạy con riêng để con phát triển toàn diện

Phương án 0 tuổi của Trung Quốc

Cuối cùng là phương án 0 tuổi do giáo sư người Trung Quốc Phùng Đức Toàn nghiên cứu. Phương pháp này được đánh giá thích hợp nhất để giáo dục trẻ trong giai đoạn từ 0 - 6 tháng tuổi. Điểm cốt lõi là phát hiện và bồi dưỡng những tài năng thiên bẩm, đặc biệt mà trẻ sở hữu. Theo giáo sư Phùng, giáo dục trẻ từ sớm cần cách dạy linh hoạt, vui nhộn thông qua trò chơi để tránh gây áp lực và gánh nặng cho các bé.

Sử dụng app học tập Alostar trong quá trình giáo dục sớm

Mặc dù trên thế giới có nhiều phương pháp giáo dục sớm cho trẻ khác nhau, nhưng điểm chung của chúng là xây dựng môi trường học tập lành mạnh, thú vị và tránh gây áp lực cho trẻ. Dù lựa chọn phương pháp nào, ba mẹ cũng cần tuân thủ các nguyên tắc, đồng thời sử dụng các ứng dụng học tập hỗ trợ như Alostar để có hiệu quả cao nhất. 

Alostar là một app học tiếng Anh dành cho trẻ ở độ tuổi mầm non, giúp các bé phát triển toàn diện thông qua nhiều bộ môn tích hợp như tiếng Anh, Toán tư duy Singapore, Khoa học và Xã hội.

Thông qua nhiều phương pháp tiếp cận bằng hình ảnh, âm thanh sống động, video tương tác, trò chơi trí tuệ hay các bài hát vui nhộn, trẻ được phát triển cả về ngôn ngữ, tư duy logic, kỹ năng và nhân cách sống.

Đặc biệt, một trong những phương pháp xây dựng chương trình học của Alostar chính là phương pháp giáo dục sớm Glenn Doman. Thông qua những bài học trực quan, phương pháp Glenn Doman được ứng dụng một cách phù hợp, hiệu quả trong việc giúp trẻ tiếp nhận thông tin về từ, lượng, thế giới xung quanh một cách dễ dàng, nhanh chóng.

Ba mẹ cần lưu ý những gì khi giáo dục sớm cho trẻ?

Để việc giáo dục sớm cho bé đạt hiệu quả cao, ba mẹ cần lưu ý những điều sau:

• Không nên áp đặt và tạo áp lực quá lớn cho trẻ.

• Không nên kỳ vọng trẻ sẽ trở nên thông minh vượt bậc hay trở thành “thiên tài”.

• Quá trình giáo dục nên được thực hiện càng sớm càng tốt vì não bộ trẻ phát triển mạnh nhất trong giai đoạn từ 0 - 6 tuổi.

• Áp dụng phương pháp giáo dục sớm phù hợp và hiệu quả và kiên trì với phương pháp đó.

Trên đây là những thông tin cơ bản về giáo dục sớm mà ba mẹ nên tìm hiểu trước khi áp dụng. Mong rằng bài viết đã cung cấp hướng đi đúng đắn và trả lời đầy đủ những thắc mắc của ba mẹ trên hành trình xây dựng một nền tảng vững vàng cho các bé tiến tới tương lai.